የልጆች 10 ማሻሻያዎችን ከፋፍለን ይህንን ጠቃሚ መረጃ እንዲማሩ የሚረዱ መሳሪያዎችን እንሰጥዎታለን!
መስራች አባቶቻችን የዛሬ 200 አመት ህገ መንግስቱን ሲፅፉ እኛ በአሁን ሰአት የማንለውን የቃላት አገባብ ይጠቀሙ ነበር። ይህ በተለይ ለትንንሽ ልጆች ለመረዳት አስቸጋሪ ያደርገዋል. የዓለም ልጆች የወደፊት ሕይወታችን በመሆናቸው የዚህን ተጽኖ ፈጣሪ ሰነድ መሠረታዊ ክፍሎች መረዳታቸው ጠቃሚ ነው። በመሆኑም የህጻናት መሰረታዊ ነፃነታቸውን እንዲያውቁ የወጣውን ህግ አውጥተናል!
መብቱ ምንድን ነው?
የመብቶች ረቂቅ በዩናይትድ ስቴትስ ሕገ መንግሥት ላይ የመጀመሪያዎቹ 10 ማሻሻያዎች ነው። ይህ ሰነድ የእያንዳንዱን አሜሪካዊ ዜጋ መሰረታዊ መብቶች ያፈርሳል። እነዚህ ማሻሻያዎች በ1791 የፀደቁት ሕገ መንግሥቱ ከተፈረመ ከአራት ዓመታት በኋላ ነው።
የመብቶች ረቂቅ ህግ ለምን አስፈላጊ ነው?
ይህ ሰነድ የተፈጠረበት ምክንያት ቀላል ነበር - ህገ መንግስቱ የዩናይትድ ስቴትስ መንግስት ሊሰራ የሚችለውን ነገር አስቀምጧል ነገርግን ለህዝቡ የሚሰጠውን ጥበቃ በፍፁም አልገለጸም። ይህም ጄምስ ማዲሰን የሕገ መንግሥቱ አባት ተብሎ የሚጠራው ለሀገራችን ዜጎች የተወሰነ ሥልጣን የሰጡ የነጻነት ዝርዝሮችን እንዲጽፍ አድርጓል።
የልጆች መብት ህግ መሰረታዊ ነገሮች
በመብቶች ረቂቅ ህግ ውስጥ የተካተቱት አብዛኛዎቹ ማሻሻያዎች የግል ነጻነቶች እና የመንግስት ስልጣን ላይ በማተኮር የዜጎችን መሰረታዊ ነጻነቶች ለማስጠበቅ ይሻሉ። ለአሜሪካ ህዝብ የሚሰጠውን ልዩ መብት ማወቅ ከፈለጉ የእነዚህ 10 ማሻሻያዎች ለልጆች ማጠቃለያ እነሆ።
የመጀመሪያው ማሻሻያ
የመጀመሪያው ማሻሻያ ለአሜሪካውያን በርካታ መሰረታዊ ነጻነቶች ዋስትና ይሰጣል። እነዚህም የሚከተሉትን ያካትታሉ፡
- የመናገር ነፃነት
- የፕሬስ ነፃነት መረጃ እና አስተያየት የማተም
- ሀይማኖትን የመምረጥ እና የመተግበር ነፃነት
- በሰላማዊ መንገድ የመሰብሰብ መብት
- ችግሮችን ለመፍታት መንግስትን አቤቱታ የማቅረብ መብት
ሁለተኛ ማሻሻያ
ሁለተኛው ማሻሻያ ዜጐች የጠመንጃ ባለቤትነት መብት ይሰጣቸዋል።
ሦስተኛ ማሻሻያ
ሦስተኛው ማሻሻያ በጦርነት እና በሰላም ጊዜ ወታደር ያለዚያ ባለቤት ፍቃድ በሌላ ሰው ቤት መኖር እንደማይችል ይናገራል።
አራተኛው ማሻሻያ
አራተኛው ማሻሻያ አንድ ሰው፣ ቤቱ እና ንብረቱ ሊፈተሽ ወይም ሊወሰድ እንደማይችል እና ያለ በቂ ምክንያት ማዘዣ ሊሰጠው እንደማይችል ይናገራል።
አምስተኛው ማሻሻያ
አምስተኛው ማሻሻያ ከወንጀለኛ መቅጫ ህግ ጋር የተያያዙ ጥበቃዎችን ይሰጣል። እነዚህም የሚከተሉትን ያካትታሉ፡
- Grand Jury ለፍርድ በቂ ማስረጃ አለ ካልወሰነው በከባድ ወንጀል ሊዳኙ አይችሉም። ይህ ፍትሃዊ ሂደት ይባላል።
- በተመሳሳይ ወንጀል ሁለት ጊዜ ሊዳኙ አይችሉም። ይህ Double Jeopardy ይባላል።
- ራስህን ለመወንጀል የሚዳርግ መረጃ ማቅረብ አይጠበቅብህም። ይህ ፖሊስ አንድ ሰው ሲታሰር የሚያነበው ሚራንዳ ማስጠንቀቂያ ነው።
- በራስህ ላይ በፍርድ ቤት መመስከር አያስፈልግም። ሰዎች በችሎት ወቅት "አምስተኛውን እንማጸናለን" ሲሉ ይህን የአምስተኛው ማሻሻያ ክፍልን ይጠቅሳሉ።
- መንግስት ያለ በቂ ካሳ ንብረቶቻችሁን ለህዝብ ሊወስድ አይችልም። ይህ ታዋቂ ዶሜይን ይባላል።
ስድስተኛው ማሻሻያ
ስድስተኛው ማሻሻያ አንድ ሰው ወንጀሉን በፈፀመበት ክፍለ ሀገር እና ወረዳ በሚገኙ የእኩዮቹ ዳኞች ፈጣን እና ህዝባዊ ችሎት የማግኘት መብት ይሰጣል።
ሰባተኛ ማሻሻያ
ሰባተኛው ማሻሻያ አንድ ሰው በፍትሐ ብሔር ጉዳይ ከ20 ዶላር በላይ ክርክር በሚደረግበት ጊዜ ዳኞች የማግኘት መብት እንዳለው ያረጋግጣል።
ስምንተኛው ማሻሻያ
ስምንተኛው ማሻሻያ ከልክ ያለፈ ዋስ እና/ወይም መቀጫ እንደማይታዘዝ ዋስትና ይሰጣል፣ጭካኔ እና ያልተለመደ ቅጣትም ሊጣልበት አይችልም።
ዘጠነኛ ማሻሻያ
ዘጠነኛው ማሻሻያ ሰዎች በህገ መንግስቱ ከተዘረዘሩት በላይ መብቶች እንዳላቸው ይገልጻል።
አሥረኛው ማሻሻያ
አሥረኛው ማሻሻያ ሕገ መንግሥቱ ለፌዴራል መንግሥት አንዳንድ ሥልጣን እንደሚሰጥ ይገልጻል። ነገር ግን ይህ ሰነድ በተለይ ይህ የመንግስት አካል እነዚህን መብቶች እንደያዘ ካላስታወቀ እነዚህ ነጻነቶች እንደየቅደም ተከተላቸው ለግለሰብ ክልሎች እና ለህዝቡ ይወርዳሉ።
ስለመብቶች ህግ ትምህርት እና ተግባራት
ከልጆች ጋር የሚስማማ የሕግ ሰነድ ተግባር ይህንን ጠቃሚ የታሪክ ክፍል የበለጠ ግልጽ ያደርገዋል።ወላጆች እና አስተማሪዎች ስለዚህ ቁልፍ ሰነድ እንቅስቃሴዎችን ሲያጠናቅቁ እንደ ማጣቀሻ ለመጠቀም የእነዚህን ማሻሻያዎች ቅጂ ማተም ይችላሉ። ሊታተም የሚችለውን ለማውረድ እገዛ ከፈለጉ እነዚህን ጠቃሚ ምክሮች ይመልከቱ።
ማሻሻያውን ሊታተም የሚችል ሉህ አዛምድ
በዚህ 10 የልጆች የስራ ሉህ ማሻሻያ ውስጥ አስር የተለያዩ ሁኔታዎች ቀርበዋል። ግቡ ልጆች እያንዳንዱን ማሻሻያ ከሚከላከላቸው ሁኔታ ጋር ማዛመድ ነው። ይህ ህጻናት ማሻሻያዎቹ ከዘመናዊ ሁኔታዎች ጋር እንዴት እንደሚገናኙ እንዲገነዘቡ ይረዳቸዋል. ከሚታተም ሉህ ጋር፣ የልጅዎን ስራ ለመፈተሽ የሚረዳዎት የመልስ ቁልፍ አለን።
በዜና
ዜና ይመልከቱ እና ጋዜጦችን ይመልከቱ ልጆች ሊረዱት የሚችሉትን የመብት ህግን የሚያካትቱ ጉዳዮችን ለአብነት ይመልከቱ። የመጀመሪያውን ማሻሻያ የሚያካትቱ ታሪኮች በጣም የተለመዱ ይሆናሉ።
ሚና ጨዋታ
የመብቶችን ህግ የሚጥሱ ትልልቅ ልጆች ሚና እንዲጫወቱ ያድርጉ። ለምሳሌ የአንድን ሰው የመናገር ነፃነት እንደተጣሰ እንዲገልጹ ወይም አንድን ሰው ያለምክንያት እንዳሰሩ አስመስለው እንዲናገሩ ልታደርግ ትችላለህ።
ማሻሻያዎቹን በምሳሌ አስረዳ
ልጆች ከእያንዳንዱ ማሻሻያ ጋር አብሮ ምሳሌዎችን መፍጠር ይችላሉ። እነዚህ ሥዕላዊ መግለጫዎች የመብቶችን ቢል በተሻለ ሁኔታ እንዲያስታውሱ የሚያስችል ምስላዊ ማጣቀሻ ለማቅረብ ይረዳሉ። እንዲሁም የመብቶች ቢል ቀለም ገፆችን መጠቀም ይችላሉ፣ ለምሳሌ በኮንስቲትቲንግ አሜሪካ የቀረቡት።
የራስህን የመብት ሰነድ ጻፍ
ህፃናት የየራሳቸውን የመብት ሰነድ እንዲፅፉ በማድረግ ትምህርቱን ያራዝሙ - የልጅ ስሪት። የአስተያየት ጥቆማዎች የእህቶች መብቶች ህግ፣ የቤት እንስሳት መብቶች ህግ፣ የቤተሰብ መብቶች ህግ፣ ወይም የተማሪዎች የመብት ቢል ያካትታሉ። ይህንን ተግባር ሲያጠናቅቁ ለተማሪዎች ወይም ለህፃናት የመብቶች ቢል ማጠቃለያ መኖሩ ሊረዳ ይችላል።
መስተጋብራዊ ድህረ ገፆች ስለመብቶች ህግ
በይነተገናኝ ድህረ ገፆች ልጆች ስለመብቶች ህግ በሚዝናኑ መንገዶች እንዲማሩ ይረዷቸዋል። ልጆቻችሁ ነፃነታቸውን እንዲረዱ ለመርዳት ከነዚህ መድረኮች አንዳንዶቹን በሂሳብ ቢል ትምህርቶችዎ ውስጥ ያካትቱ።
- Ben's Guide ስለ የመብቶች ቢል ለልጆች ተስማሚ የሆነ ማብራሪያ ይሰጣል።
- የአነንበርግ የመማሪያ ክፍሎችን የማሻሻያዎችን የማስታወስ ችሎታቸውን ለመፈተሽ የፈተና ጥያቄን ይሞክሩ።
መፅሐፍት ለልጆች ስለመብቶች ቢል
የመብቶች ህግን የሚመለከቱ መጽሃፍቶች ለተማሪዎቹ ማሻሻያዎችን እና እነዚህን መብቶች የሚመለከቱ የተለያዩ ሁኔታዎችን ይገልፃሉ። እነዚህ ልጆችዎ እንዲረዷቸው ቀላል በማድረግ የመብቶችን ቢል ያቃልላሉ።
- የስሊ ሶቤል "የመብቶች ህግ፡ ነፃነታችንን ያን ጊዜ እና አሁን መጠበቅ" የእያንዳንዱን ማሻሻያ ውይይት ከህገ መንግስቱ ልዩ እውነታዎች እና የፈጠራ ምሳሌዎች ጋር አጣምሮ ይዟል።
- " የመብቶች ቢል በትርጉም፡ በእውነቱ ምን ማለት ነው" ከፋክት ፈላጊዎች ተከታታዮች የወጣውን የመብት ህግን ለልጆች ተስማሚ በሆነ መልኩ ይተረጉመዋል።
- የካትሊን ክሩል "የልጆች መመሪያ ለሕጉ ሕግ፡ ኩርፊውስ፣ ሳንሱር እና 100-ፓውንድ ጃይንት" ልጆች ማሻሻያዎቹን እንዲረዱ ለመርዳት ስለመብቶች ቢል ጥያቄዎችን ይመልሳል።
የልጆች መዝሙሮች ስለመብቶች ቢል
ዘፈኖች ለሙዚቃ እና ለአድማጭ ተማሪዎች መረጃን እንዲያዘጋጁ ያግዛሉ፣ ይህም ለልጆች ከተጻፈ የቢል መብቶች ትርጉም የበለጠ ለማስታወስ ቀላል ይሆናል። እነዚህ መዝሙሮች ተማሪዎች 10 ማሻሻያዎችን እንዲያስታውሷቸው የሚረዷቸው አዳዲስ አዳዲስ ዜማዎችን በማዘጋጀት ነው።
- በአጠቃላይ 3ኛ ክፍል እያንዳንዱን 10 ማሻሻያ የሚገልጽ የሮክ ዘፈን ይዟል። ዘፈኑን በመስመር ላይ ማዳመጥ ወይም በትንሽ ክፍያ ማውረድ ይችላሉ። ፍላሽ ካርዶች፣ የቅርብ ንባብ ምንባብ እና የስራ ሉሆች ዘፈኑን ያጀባሉ።
- የስማርት ዘፈኖች ቢል ኦፍ ራይትስ ራፕ በዩቲዩብ ላይ ነፃ ነው እና ልጆች ስለርዕሱ የሚሰሙበት እና የሚማሩበት አስደሳች መንገድ ነው።
ልጆች ነፃነታቸውን እንዲገነዘቡ እርዳቸው
ልጆች ስለመብቶች ህግ እንዲማሩ ለማገዝ ከእያንዳንዱ አይነት ግብአት ክፍሎችን ወደ ትምህርትዎ ያካትቱ። ወላጆች እና አስተማሪዎች ልጆች የዚህን ጠቃሚ ሰነድ ዋጋ እንዲገነዘቡ ለመርዳት በህግ ህጉ ውስጥ የተረጋገጡትን ነፃነቶች ከሌሎች አገሮች የነፃነት እጦት ጋር በማነፃፀር ልጆቻቸውን ስለነፃነታቸው ማስታወስ ይችላሉ።
ነፃነታችን ዋጋ ያለው ነው። ልጆች ስለ ታሪካችን ቁልፍ ፅንሰ-ሀሳቦችን እና ብሄራዊ እና የአካባቢ መንግስትን እንዲረዱ ለማገዝ ጊዜ መውሰድ አስፈላጊ ነው። ስለመብቶች ህግ መማር ከቀላል የማህበራዊ ጥናት ትምህርት ባለፈ ለልጆች ዋጋ አለው።
