በምስራቅ ሜዲትራኒያን ሀገር ኗሪዎች የሊባኖስ ሴዳር ዛፍ ምን ያህል እንደሚከበር ማየት ቀላል ነው። ትልቁ አረንጓዴ አረንጓዴ በሀገሪቱ ባንዲራ እና በመሳሪያው ላይ ጎልቶ ይታያል። ግዙፉ የአርዘ ሊባኖስ፣ የማይበረዝ የቅርንጫፎች አውታር፣ የሊባኖስ ብሄራዊ አርማ ነው፣ ምንም እንኳን ዋጋው በአለም ላይ ቢታወቅም።
የዛፉ መልክ
በዐይን በሚያወጡት ጠመዝማዛ ቅጠሎች የሚታወቀው የሊባኖስ ሴዳር በአረንጓዴ አረንጓዴ ደን ውስጥ በቀላሉ የሚታይ ነው። ጥሩ መዓዛ ያለው ዝግባ ከ80 ጫማ በላይ ያድጋል።ሆኖም ግን, ሰፊው ሽፋን በጣም ትኩረትን የሚስብ ነው. የዛፉ ሰፊ ስርጭት ቅርንጫፎች እስከ 50 ጫማ እና ከዚያ በላይ ሊሰራጭ ይችላል.
ሌሎች የሊባኖስ ሴዳር መለያ ባህሪያት የሚከተሉትን ያካትታሉ፡-
- ቅርንጫፎች፡የሊባኖስ ሴዳር ግዙፍ አግድም ቅርንጫፎች ከመኖሪያው ጋር ይስማማሉ። ጥቅጥቅ ባለ ጫካ ውስጥ እንዲበቅሉ ሲገደዱ ቅርንጫፎቹ ቀጥ ያሉ እና ጠባብ ያድጋሉ። ሆኖም ዛፉ ክፍት በሆኑ ቦታዎች ላይ እንዲበቅል ሲፈቀድለት ዛፉ በነፃነት ሊሰራጭ እና ጠፍጣፋ ሲሆን ከፍተኛ መጠን ያለው ሽፋን ይፈጥራል።
- ቅጠሎዎች፡ ሥሩ የማይረግፍ አረንጓዴ ሆኖ ሲገኝ የሊባኖስ ሴዳር ቅጠሎች ጠፍጣፋ እና ሞላላ ሳይሆኑ መርፌ የሚመስሉ ናቸው። ረዣዥም ፣ ጠንካራ መርፌዎች በጡጦዎች ውስጥ ያድጋሉ እና ጥቁር ሰማያዊ-አረንጓዴ ናቸው። ከ 30 እስከ 40 መርፌዎች ያሉት እና ብዙውን ጊዜ "ሮሴቶች" በመባል የሚታወቁት ጡጦዎች መሬት ላይ ከመውደቃቸው በፊት ለሁለት አመታት ያህል በዛፉ ላይ ይቆያሉ.
- አበቦች፡ የሊባኖስ ሴዳር አበባዎች ወይም ድመቶች በዛፉ ላይ እስከ 25ኛው የዕድገት ወቅት አይታዩም። እያንዳንዱ የተንጠባጠበ ድመት ወደ ሁለት ኢንች ርዝመት ያለው እና ቀይ-ቡናማ ቀለም አለው።
- ፍራፍሬ፡ የሊባኖስ ሴዳር ፍሬ የበርሜል ቅርጽ ያላቸው ኮኖች ሲሆኑ ርዝመታቸው አምስት ኢንች ያህል ነው። ወጣት ሾጣጣዎች ቀላል አረንጓዴ እና ቅርፊቶች ናቸው, ነገር ግን ዛፉ በዕድሜ እየገፋ ሲሄድ ዘር ያላቸው ኮኖች ወደ ቡናማ ቀለም ይለወጣሉ.
ሊባኖስ ሴዳር ዛፍ አይነቶች
የሊባኖስ ሴዳር በመደበኛነት የሊባኖስ ሴዳር በመባል ይታወቃል። የጌጣጌጥ ዛፉ የሴድሩስ ሊባኒ ዝርያ አካል ነው. ይህ የተለየ የአርዘ ሊባኖስ ዝርያ በሊባኖስ እና በሌሎች የሜዲትራኒያን አካባቢዎች ማለትም ቱርክን፣ ፍልስጤምን እና እስራኤልን ያካትታል። ንዑስ ዝርያዎች የሉትም; ይልቁንስ ዛፉ ከቱርክ ዝግባ ጋር ከሁለቱ የተለያዩ የሴድሩስ ሊባኒ ዓይነቶች አንዱ ነው። ከቱርክ የአጎት ልጅ ጋር በሚመሳሰል መልኩ ሊባኖስ ሴዳር በዝግታ የሚያድግ ዛፍ ሲሆን ረጅም ዕድሜው በአፈ ታሪክ ነው. አንዳንድ የሊባኖስ ዝግባ ዛፎች ከ1,000 ዓመታት በላይ በምድር ላይ ይገኛሉ።
የሊባኖስ ሴዳር ዛፍ ብዙ ገፅታዎች
|
|
|
|
|
|
ሊባኖስ ሴዳር የሚበቅልበት
ታሪካዊው ዝግባ በሊባኖስ ተራራማ አካባቢዎች ይበቅላል። ሆኖም ውበቱን የሚያገኙት ያ ብቻ አይደለም።የሊባኖስ ሴዳር ፣ በጥልቅ አፈር ውስጥ እና በሞቃታማ የአየር ጠባይ አካባቢዎች በከፍተኛ ከፍታዎች ውስጥ የሚበቅለው ፣ በመላው ዓለም የተተከለው የሶሪያ ታውረስ ተራሮች እና በፖልሊ ሂል አርቦሬተም በማርታ ወይን እርሻ ማሳቹሴትስ ላይ ነው።
የጥንቷ ሊባኖስ ኮረብታዎችን ያጌጡ ትላልቅ የአርዘ ሊባኖስ ደኖች ሲሆኑ፣ በዚህ ዘመን ዛፎቹ በመላ ሀገሪቱ በትንንሽ ጠፍጣፋዎች ብቻ ይቀራሉ። እንደ አለመታደል ሆኖ የሊባኖስ ሴዳር ጥንታውያን ፊንቄያውያን እንጨት ለመርከቦቻቸው ይጠቀሙበት የነበሩትን እና ሌሎችም ደኖችን ያበላሹትን የሀገሪቱን ብዙ ሕዝብ የሚኖርባቸውን ከተሞች እንዲሁም ዙፋኖች፣ መሠዊያዎች እና ከዛፉ እንጨት የተሠሩ ምስሎችን ጅራፍ መቋቋም አልቻለም።
ታዋቂ አጠቃቀሞች
የሊባኖስ ሴዳር በሁለገብነቱ የተከበረ ነው። ዛፉ ከማራኪ፣ ከመዓዛ እና ከገበያ ዋጋ ያለው ከመሆኑ በተጨማሪ በርካታ የመድኃኒት አጠቃቀሞች አሉት።
ሴዳር ዘይቶች ለሚከተሉት በሽታዎች እንደሚረዱ ይታወቃል፡
- የአርትራይተስ መገጣጠሚያዎች
- ደካማ የደም ዝውውር
- ቆርጦ እና መፋቅ
- ሽፍታ
- የሆድ ህመም
- ተቅማጥ
የጥንቷ ሊባኖስም የዛፉን ዘይት በመጠቀም የበሽታ መከላከል ህዋሳትን ምርት ለመጨመር ይጠቀሙበት ነበር። በተጨማሪም ብዙዎች በዛፉ እንጨት ውስጥ የሚገኙት ታኒን እና ፍላቮኖይድ ኪንታሮትን እና ሌሎች የቆዳ ችግሮችን ማዳን እንደሚችሉ ያምናሉ።
አስደሳች እውነታዎች
የሊባኖስ ሴዳር በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ብዙ ጊዜ ተጠቅሷል። የሃይማኖታዊው መጽሐፍ ከእስራኤል በስተሰሜን በአሁኑ ሊባኖስ ውስጥ የሚገኙትን የዝግባ ዛፎች ደኖች ይጠቅሳል። በዛሬው ጊዜ አብዛኞቹ ደኖች ተጠርገው ጠፍተዋል፣ለዚህም ነው የዝግባ ዛፍ በሊባኖስ ውስጥ የተጠበቀ ዝርያ የሆነው።
የከበሩ ዛፎች የረዥም ጊዜ ብዝበዛ የሊባኖስ ሴዳር ደኖችን ለመንከባከብ እና ለማልማት ፕሮግራሞችን አነሳስቷል። ሊባኖሶች ዛፎቹን በንቃት ከመትከል ይልቅ በተፈጥሮ እድሳት አማካኝነት ጫካውን እንደገና ለማደስ እየሞከሩ ነው.
ይህ የመብቀል ሙከራ የሚከናወነው በ፡
- Chouf ሴዳር ሪዘርቭስ
- ጃጅ ሴዳር ሪዘርቭ
- ታንኑሪን ሪዘርቭ
- Ammouaa እና Karm Shbat Reserves
- የእግዚአብሔር የዝግባ ዛፎች ጫካ
ሊባኖስ ሴዳር በሽታዎች
ሊባኖስ ሴዳርስ እጅግ በጣም ጠንካራ የሆኑ ዛፎች ናቸው ለበሽታም ሆነ ለተባይ አይጋለጡም። አርዘ ሊባኖስ ከፍተኛ መጠን ያለው የፀሐይ ብርሃን እንዲሁም ብዙ ውሃ ይፈልጋል።
ነገር ግን ዛፉ ለተትረፈረፈ ፈሳሽ ከተጋለጠ ሥሩ ይበሰብሳል። በዛፉ ሥሮች ዙሪያ ያለው አፈር በቂ የውሃ ፍሳሽ ከሌለው በሽታው ለሞት ሊዳርግ ይችላል. ውሃ የረከረ አፈር የሊባኖስ ሴዳር ስር አየር ለማግኘት በጣም አስቸጋሪ ያደርገዋል ይህም ወደ መበስበስ ይመራል.
ሥሩ እንዳይበሰብስ ዛፉን ከልክ በላይ ውኃ አታጠጣ። በተጨማሪም, ሙሉ የፀሐይ ብርሃን በሚኖርበት ቦታ ላይ መቀመጡን ያረጋግጡ. ከፀሀይ የሚወጣው ሙቀት እርጥብ አፈርን በማድረቅ ስር እንዳይበሰብስ ያደርጋል።
ሊባኖስ ሴዳር እንክብካቤ
ወጣቱን የሊባኖስ ሴዳር ዛፍ በንብረትህ ላይ ስትጨምር በክረምት ወይም በጸደይ መጀመሪያ ላይ መትከልህን አረጋግጥ ምክንያቱም በበጋው ወራት ሥሩ ለመተከል ጥሩ ስላልሆነ።
ሌሎች የሊባኖስ ሴዳርን ሲንከባከቡ ግምት ውስጥ የሚገባ ጠቃሚ ምክሮች፡
- ፀሀይ የሞላበት እና የደረቀ አፈር ያለበትን ቦታ ይምረጡ።
- በምትተክሉበት ጊዜ ከዛፉ ሥር ኳስ በእጥፍ የሚበልጥ ጉድጓድ ቆፍሩ።
- አዲስ የተተከለውን ዛፍ መጀመሪያ አብቃይ ወቅት እስኪያልፍ ድረስ ማዳበሪያ አታድርጉ።
- ወጣቱን የሊባኖስ ዝግባ ዛፎችን ከእንስሳት ጠብቅ የዶሮ ሽቦ በዛፉ ግርጌ ላይ በማድረግ።
- መግረዝ አያስፈልግም።
- በእርጥብ አፈር ላይ ችግር ካጋጠመህ ከቆሻሻው ጋር የተወሰነውን አሸዋ አዋህድ እና ከዛ በሴዳር ግርጌ ዙሪያ ሙልጭ አድርገህ ጨምር። አሸዋው ከመጠን በላይ ውሃን ይይዛል, ሙልቱ ግን በአፈር ውስጥ ያሉትን ንጥረ ነገሮች ለመቆጠብ ይረዳል.
የሊባኖስ ሴዳር የጥንት ዛፍ
የሊባኖስ ዝግባ ዛፍ ጥንታዊ ሲሆን በመጽሐፍ ቅዱስ እና በሌሎች ሃይማኖታዊ ጽሑፎች ውስጥ ጎልቶ ይታያል። ከመሬት ገጽታ አጠቃቀሙ በተጨማሪ ጥሩ መዓዛ ያላቸው ዘይቶች ለመድኃኒትነት አጋዥነት ተሰጥቷቸዋል።