በአሁኑ አለም መዋጮ ለመስጠት ያሰቡትን ማንኛውንም በጎ አድራጎት ማየት ይፈልጋሉ። በመገናኛ ብዙኃን ንግግራቸው የሰማሃቸው ሁሉ ድርጅቱ እንደሆነ የሚሰማህ ቢሆንም፣ ገንዘብህን ከመስጠትህ በፊት ተገቢውን ጥንቃቄ ማድረግ የምትችልባቸው ጥቂት መንገዶች አሉ።
1. ከአይአርኤስ ከቀረጥ ነፃ ለትርፍ ያልተቋቋመ ሁኔታን ያረጋግጡ
ግልጥ ሊሆን ይችላል ነገርግን ብዙ ሰዎች ለመለገስ የሚፈልጉት በጎ አድራጎት ድርጅት 501(ሐ) (3) ተብሎ መመዝገቡን ለማረጋገጥ ከ IRS (Internal Revenue Service) ጋር መፈተሽ ቸል ይላሉ።ይህ ለትርፍ ያልተቋቋመ የበጎ አድራጎት ድርጅት ትክክለኛው ከቀረጥ ነፃ ሁኔታ ነው እና ማለት ልገሳዎን ከግብርዎ ላይ መቀነስ ይችላሉ። ይህ ደረጃ ማለት ድርጅቱ፣ እንደ አይአርኤስ፣ “ድርጊት ድርጅት ላይሆን ይችላል፣ ማለትም፣ ህግን እንደ ተግባራቱ ወሳኝ አካል ተጽዕኖ ለማድረግ አይሞክርም እናም ለፖለቲካ እጩዎችም ሆነ ተቃዋሚዎች በማንኛውም የዘመቻ እንቅስቃሴ ላይ መሳተፍ አይችልም። "እርስዎ የሚያስቡት በጎ አድራጎት ድርጅት ከነዚህ ተግባራት ውስጥ በአንዱ ውስጥ የሚሳተፍ ከሆነ እንደ ህጋዊ 501 (ሐ) (3) የበጎ አድራጎት ድርጅት ሆነው እየሰሩ ይገኛሉ።
2. IRS 990 ቅጾችን ይገምግሙ
ከ2018 እስከ 2021 ከቀረጥ ነፃ የሆኑ ድርጅቶች ቅፆችን በIRS ድህረ ገጽ ላይ ከ2018 እስከ 2021 ድረስ መገምገም ትችላለህ። በ 501(ሐ)(3) ድርጅቶች የተመዘገቡትን የድርጅቶቹን ቅጾች 990፣ 990-EZ፣ 990-PF፣ 990-N (e-Postcard) እና 990-T ማውረድ ይችላሉ።የIRS 990 ቅጾች ስለማንኛውም ለትርፍ ያልተቋቋመ ድርጅት የተለየ የገንዘብ መረጃን ለሕዝብ ለማቅረብ ነው። አይአርኤስ እና ሌሎች ኤጀንሲዎች አንድ ድርጅት ከቀረጥ ነፃ የሆነበትን ሁኔታ እንዳይጠቀም ለመከላከል ይህንን መረጃ ይጠቀማሉ።
3. BBB ጥበበኛ ሰጭ አሊያንስን ያረጋግጡ
የተሻለ ንግድ ቢሮ (ቢቢቢ) በበጎ አድራጎት ድርጅቶች ላይ የሚነሱ ቅሬታዎችን የሚመለከት የተለየ ድረ-ገጽ እና አካል አለው። BBB Wise Giving Alliance (BBB Wise Giving Alliance)፣ በጎራ ስሙ Give.org በመባል የሚታወቀው፣ የቢቢቢ ዋና ድረ-ገጽ ለንግድ ስራ በሚያደርገው መንገድ ለተጠቃሚዎች ለሀገር አቀፍ የበጎ አድራጎት ድርጅቶች ደረጃዎችን ይሰጣል። BBB 20 የበጎ አድራጎት ተጠያቂነት መመዘኛዎችን በመጠቀም ያጣራቸውን የበጎ አድራጎት ድርጅቶች ዝርዝር ማግኘት ይችላሉ። ይህ ግምገማ የበጎ አድራጎት ድርጅቱን ፋይናንስ፣ አስተዳደር፣ የውጤት ሪፖርት አቀራረብ እና እውነተኛ/ግልጽ ግንኙነቶችን ይመለከታል።
4. የበጎ አድራጎት ሰዓትን ይጎብኙ
Charity Watch ለተለያዩ በጎ አድራጎት ድርጅቶች ደረጃ ይሰጣል። CharityWatch ከ25 ዓመታት በፊት የተመሰረተ የቀድሞ የአሜሪካ የበጎ አድራጎት ተቋም (AIP) ነው።የተቆጣጣሪው ቡድን "የአሜሪካ በጣም ነጻ የሆነች፣ አረጋጋጭ የበጎ አድራጎት ጠባቂ" ነኝ ይላል። ቡድኑ የሚያቀርባቸው ሪፖርቶች ሌሎች ጠባቂ ውሾች የበጎ አድራጎት ድርጅትን ሲገመግሙ የማይወስዱት ጥልቅ መዘዋወር መሆኑን ቡድኑ ገልጿል። ቡድኑ ለትርፍ ያልተቋቋሙ ድርጅቶችን እንዲሁም የጥብቅና ደጋፊዎቻቸውን የሚከተሏቸውን አስነዋሪ ተግባራት አጋልጧል።
CharityWatch ምርመራ የተደረገለትን የበጎ አድራጎት ድርጅት ሪፖርት የፋይናንስ ጉዳዮችን ይመረምራል። ከዚያም ቡድኑ አመታዊ ሪፖርቶችን፣ የግብር ቅፅን፣ የግዛት ፋይል መግለጫን፣ የሂሳብ መግለጫዎችን እና ሌሎችንም ኦዲት ያደርጋል። የመጨረሻው ትንታኔ CharityWatch ላይ ለተመረመረው የበጎ አድራጎት ድርጅት በ A+ እና F መካከል የሆሄያት ደረጃ ይመድባል። ይህ የውጤት አሰጣጥ ስርዓት በአብዛኛው በጎ አድራጎት ድርጅቱ ለሚደግፈው ፕሮግራም በሚሰጠው መቶኛ ላይ የተመሰረተ ነው።
5. በጎ አድራጎት ዳሳሽ ላይ ይመልከቱ
Charity Navigator በድርጅቱ የፋይናንሺያል ጤና፣ተጠያቂነት እና ግልፅነት ግምገማ መሰረት ደረጃ የተሰጣቸው የበጎ አድራጎት ድርጅቶች ግምገማ አድርጓል። ድርጅቱ ከ1-4 ኮከቦች፣ 0 ነጥብ ወይም CN Advisory ጋር የሚያመሳስለው የቁጥር ነጥብ ይሰጠዋል ይህም ማለት የበጎ አድራጎት ናቪጌተር በድርጅቱ ላይ አሳሳቢ የሆኑ ጉዳዮችን አጋጥሞታል።
6. ጉግልን ለቅሬታዎች ፈልግ
ትክክለኛ ጥንቃቄን ለማድረግ በጣም ግልፅ የሆነ መንገድ ጎግል መፈለጊያ ብሮውዘርን መክፈት እና ልገሳ የምትፈልገውን አይነት በጎ አድራጎት ማስገባት ነው። ይህ እንደ ምግብ ባንኮች፣ ቤት አልባ መጠለያዎች ወይም የአደጋ ጊዜ እርዳታ ሊሆን ይችላል። ሌላ ፍለጋ የመደመር መፈለጊያ መመዘኛዎችን ሊያካትት ይችላል፣ ለምሳሌ በአካባቢዬ፣ ምርጥ ደረጃ የተሰጠው፣ በጣም የሚመከር እና ከፍተኛ ደረጃ የተሰጠው።
የበጎ አድራጎት ድርጅት ካገኘህ በኋላ የማጣራት ፍላጎት አለህ፣ በድርጅቶቹ ስም ለምትጨምረው ለእያንዳንዱ ተጨማሪ ቃል፣ እንደ ግምገማዎች ያሉ ሌሎች የፍለጋ መስፈርቶችን በማያያዝ የድርጅቱን ስም አስገባ።, ደረጃ, ቅሬታ, ክሶች, ምርመራዎች, ቅሌት, ማጭበርበር, እና በቁጥጥር ወይም በቁጥጥር ስር ውለዋል.
እነዚህ በፍለጋዎ ላይ የተካተቱት አንድ ቃል መጨመር ስለምትፈልጉት ድርጅት ማወቅ ያለብዎትን ማንኛውንም ነገር በፍጥነት ያሳያሉ። ምንም አሉታዊ ነገር ላያገኙ ይችላሉ እና ገንዘቡን ለበጎ አድራጎት ድርጅት ከመስጠትዎ በፊት ለማካሄድ ወደሚፈልጉት ማንኛውም ማጣራት መሄድ ይችላሉ።
7. ከፌዴራል እና ከስቴት ፍትህ መምሪያዎች ጋር ያረጋግጡ
ገንዘብ ለመለገስ በፈለከው ድርጅት ላይ እርግጠኛ ከመሆንህ በፊት ማድረግ የምትፈልጋቸው ሁለት ተጨማሪ ፍተሻዎች አሉ። አሁን ያሉትን ህጋዊ ድርጊቶች እና የፌደራል ፍትህ መምሪያ (DOJ) ማህደሮችን መፈተሽ አለቦት። ከፌዴራል ደረጃ በተጨማሪ በበጎ አድራጎት ድርጅት ላይ ሊወሰድ የሚችለውን ማንኛውንም የህግ እርምጃ ከክልልዎ DOJ ጋር ማረጋገጥ አለብዎት።
ከመለገስዎ በፊት የበጎ አድራጎት ድርጅቶችን ማየት ለምን ይፈልጋሉ
አንድ ድርጅት ለትርፍ ያልተቋቋመ የበጎ አድራጎት ድርጅት ሆኖ መደበቅ የሚችልባቸው ብዙ መንገዶች አሉ። ገንዘብዎን ለማን እንደሚሰጡ እና ሲያደርጉ በትክክል ምን እንደሚደግፉ ማወቅ ይፈልጋሉ።
አንዳንድ ቡድኖች ያገኙትን መዋጮ አላግባብ እየዘረፉ እራሳቸውን ለትርፍ ያልተቋቋመ በጎ አድራጎት ድርጅት ብለው ይጠሩታል። አንዳንድ የበጎ አድራጎት ድርጅቶች እስከ 90% የሚሆነውን ለ" የስራ ማስኬጃ ወጪዎች" የሚጠቀሙ ሲሆን ይህም ለኃላፊዎች ከፍተኛ የሆነ ደመወዝ እና ጥቅማጥቅሞችን ሊያካትት ይችላል፣ይህም 10% ትንሽ የሚሆነው በእርዳታዎ ይደግፋሉ ብለው ላመኑበት ጉዳይ ነው።የበጎ አድራጎት ድርጅቶችን መፈተሽ ህጋዊ መሆናቸውን ያረጋግጣል እና የሚቀበሉት ገንዘቦች እንዴት ጥቅም ላይ እንደሚውሉ ለተጠያቂነት ምን አይነት ግልጽነት እንደሚለማመዱ ለማወቅ ያስችላል።
የበጎ አድራጎት ድርጅትን መፈተሽ መዋጮ በሚያደርጉበት ጊዜ መከተል ያለባቸው ህጎች ወይም ሂደቶች ካሉ ለመረዳትም ይረዳዎታል። ለምሳሌ, ለካንሰር በሽተኞች ዊግ ለመሥራት የፀጉር መዋጮ ሲያደርጉ በእርግጠኝነት መከተል ያለባቸው ሂደቶች አሉ. ፀጉርህን ለማሳደግ ያን ሁሉ ጊዜ ማሳለፍ አትፈልግም ። እንዲህ ያለው ልገሳ ምንም ጥቅም እንደሌለው ተቆጥሮ ይጣላል።
በመተማመን ለፍፃሜ መስጠት
ለበጎ አድራጎት ድርጅት ከመስጠታችሁ በፊት የራሳችሁን ተገቢውን ጥንቃቄ ማድረግ አለባችሁ። እነዚህን 7 ቀላል መንገዶች ከተከተሉ የበጎ አድራጎት ድርጅቶችን ከመለገስዎ በፊት፣ ገንዘብዎ ያሰቡትን እንደሚረዳ እርግጠኛ ይሁኑ።
