ብዙ ሰዎች ስታይሮፎም ፕላኔቷን እንደሚጎዳ ቢሰሙም ጥቂቶች ግን ስታይሮፎም አካባቢን እንዴት እንደሚጎዳ ይገነዘባሉ። ስታይሮፎም በፕላኔቷ ላይ የሚኖረውን ተጽእኖ እወቅ በዚህ ቁሳቁስ የሚደርሰውን ጉዳት ለመቀነስ ይረዳሃል።
ስታይሮፎም የተስፋፋው ፖሊቲሪሬን
ስታይሮፎም ተቀባይነት ያለው የእለት ተእለት ምርት ሆኗል ስለዚህም ሰዎች እምብዛም አያቆሙም ከፖሊስታይሬን ፣ፔትሮሊየም ላይ የተመሰረተ ፕላስቲክ። እንዲያውም ስቴሮፎም የተስፋፋው የ polystyrene (EPS) የንግድ ስም ነው፣ የ2015 የቢቢሲ ዘገባ ይጠቁማል።የ polystyrene ዶቃዎች በእንፋሎት በሚታተሙ እና በሚሰፋ ኬሚካሎች በመጠቀም EPS የተባለውን ንጥረ ነገር እንደሚፈጥሩ ያብራራል. ክብደቱ ቀላል ስለሆነ ተወዳጅነት አግኝቷል; 95% አየር ነው. ምርቱን ቀዝቀዝ ወይም ሙቅ የሚያደርግ ጥሩ የኢንሱሌሽን ባህሪያትን ይሰጣል እና ክብደት ሳይጨምር በማጓጓዝ ሂደት ውስጥ ነገሮችን ደህንነቱ የተጠበቀ ያደርጋል።
ይሁን እንጂ ስታይሮፎም/ኢፒኤስ በሰዎች ጤና እና አካባቢ ላይ ስለሚያስከትላቸው ጎጂ ውጤቶች መረጃ ባለፉት አመታት እየተጠራቀመ መጥቷል።
የአካባቢ ጤና ጉዳዮች
የአካባቢ ጤና ስጋቶች የሚጀምሩት ስታይሮፎምን ለመሥራት ከሚጠቀሙት ንጥረ ነገሮች ነው። ለምሳሌ, ስቲሪን, ፖሊቲሪሬን ለማምረት ከሚጠቀሙባቸው ዋና ዋና ነገሮች ውስጥ አንዱ ነው. ምንም እንኳን የአሜሪካ ኬሚስትሪ ካውንስል የ polystyrene (ጠንካራ) እና ስታይሪን (ፈሳሽ) ልዩነቶች እንዳሉ ቢገልጽም በመጨረሻው ሜካፕ ላይ ግን ስታይሪን አሁንም የ polystyrene አካል ነው።
የሚቻል ካርሲኖጅን
ዓለም አቀፉ የካንሰር ምርምር ኤጀንሲ እ.ኤ.አ. በ2002 ስቲሪን ለሰው ልጅ ካርሲኖጅን ሊሆን እንደሚችል አስቀድሞ አቅርቧል።እ.ኤ.አ. በ 2014 የወጣው ብሔራዊ የቶክሲኮሎጂ ፕሮግራም ካርሲኖጂንስ (ገጽ 1) ላይ ስታይሪንን “በምክንያታዊነት የሚገመተው የሰው ካርሲኖጂንስ” ብሎ የሚፈርጅ እና ከሉኪሚያ እና የሊምፎማ ካንሰር መከሰት ጋር የተያያዘ መሆኑን ያሳያል።
የስራ ጤና አደጋዎች
ስታይሪንን በተመለከተ የአካባቢ ጥበቃ ኤጀንሲ (EPA) ሪፖርት እስካሁን በካንሰር በሽታ አምጪ ተህዋሲያን ባይለይም ከስታይሪን ጋር በተሰራው ምርት ውስጥ በየጊዜው ተጋላጭ ለሆኑ ሰዎች ብዙ የሙያ አደጋዎችን ይዘረዝራል። ከተከሰቱት አጣዳፊ የጤና ችግሮች መካከል የቆዳ፣ የአይን እና የላይኛው የመተንፈሻ አካላት መበሳጨት እና የጨጓራና ትራክት ውጤቶች ይገኙበታል።
የኢፒኤ ዘገባ ለስቲሪን ሥር የሰደደ ተጋላጭነት ለተጨማሪ ችግሮች እንደሚዳርግ ተናግሯል ይህም በነርቭ እና በመተንፈሻ አካላት ላይ እና ምናልባትም በኩላሊት እና በጉበት ላይ እንዲሁም በሌሎች ጉዳዮች ላይ አሉታዊ ተፅእኖዎችን ይጨምራል ። በሴቶች ላይ ድንገተኛ ውርጃ እንዲጨምር አድርጓል። በማምረት ሂደት ውስጥ ከፈሳሽ ስታይሪን ጋር መገናኘት በ NIH ዘገባ መሰረት ወደ የመጀመሪያ ዲግሪ ማቃጠል ሊያመራ ይችላል.
የምግብ መበከል
ስታይሮፎም ኮንቴይነሮች ውስጥ ያሉ ምግቦች ወደ ምግቡ ውስጥ በሚገቡ ኬሚካሎች ሊበከሉ ይችላሉ, ይህም በሰው ጤና እና የመራቢያ ስርዓት ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል. ሰዎች በእቃ መያዣው ውስጥ እያሉ ምግቡን እንደገና ካሞቁ ይህ አጽንዖት ይሰጣል. አንድ የጥናት ጥናት እንደሚያሳየው ስታይሪን ከ EPS ሊወጣ ይችላል. የአሜሪካ ኬሚስትሪ ምክር ቤት እንኳን በደቂቃዎች መጠን ቢሆንም ከስታሮፎም ወደ ምግብ ስታይሪን መተላለፉን አምኗል። ስለዚህ ስታይሮፎም የሚጠቀሙ ሰዎች በስታይሪን ይበክላሉ፣ እና በጤና ጉዳቱ ሊሰቃዩ ይችላሉ።
የአካባቢ ጥበቃ ስራ ቡድን (EWG) በ40% አሜሪካውያን ላይ እንደሚገኝ EPA ስቴሪን እንዲያግድ ይፈልጋል። የ NIH ዘገባ እንደሚያመለክተው ኮንቴይነሮች ስቲሪን ወደ ሰው አካል ውስጥ የሚገቡበት አንድ መንገድ ብቻ ናቸው።
የአየር ብክለት ከአምራች ሂደቶች
ስታይሮፎም ከሚሰሩ ኢንዱስትሪዎች ቅርበት የተነሳ የአየር ብክለት ሌላው ለስታይሬን መጋለጥ መሆኑን የNIH ዘገባ አመልክቷል።በአምራች ሂደት ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውሉ አብዛኛዎቹ ኬሚካሎች መርዛማ ናቸው, እና እነሱን የሚሰሩ ሰራተኞች ከፍተኛ አደጋ ላይ ናቸው. ከዚህም በላይ ከእነዚህ ፋብሪካዎች የሚወጣው ልቀት አየሩን ሊበክል ስለሚችል የሚፈጠረውን ፈሳሽ እና ደረቅ ቆሻሻ ማስወገድ ያስፈልገዋል።
ሃይድሮፍሎሮካርቦን ያለፈ አጠቃቀም
HFCs ወይም ሃይድሮፍሎሮካርቦኖች ስቴሮፎም ለማምረት መጀመሪያ ላይ ጥቅም ላይ የሚውሉት በምርት ሂደት ውስጥ ቢሆንም አሁን ተተክተዋል። ይሁን እንጂ ኤችኤፍሲዎች ለዓለም ሙቀት መጨመር አስተዋጽኦ ስላደረጉ ጉዳቱ ደርሷል።
አሁን የስታይሮፎም ምርት ከዛ ብክለት ይልቅ ካርዶን ዳይኦክሳይድ እና ፔንታይን ይጠቀማል።
ቤንዚን
ቤንዚን ስታይሮፎም ለመስራት የሚያገለግል ሌላው ቁልፍ ንጥረ ነገር ነው።
- በመጀመሪያ ደረጃ ለሙያ አደገኛ የሆነ ካርሲኖጂካዊ ነው ተብሎ ይታሰባል፣ በከባድ ጉዳዮች ላይም የደም ካንሰርን ያስከትላል ሲል ኢ.ፒ.ኤ.
- በኤፒኤ እንደ ቁልፍ በካይ ተመድቦ የሚለዋወጥ ኦርጋኒክ ውህድ ሲሆን በዋናነት በአየር ላይ ያለ ነገር ግን በዝናብ እና በበረዶ ሲታጠብ አፈር እና ውሃ ይደርሳል። ከዚያም ከመሬት በታች አቅርቦቶች ውስጥ ሊገባ ይችላል, ምክንያቱም በተወሰነ ደረጃ በውሃ ውስጥ ሊሟሟ ይችላል, እንደ NIH ዘገባ.
ዲዮክሲንስ
ዳይኦክሲን ፖሊቲሪሬን ለማምረት የሚያገለግሉ ዘላቂ ኦርጋኒክ በካይ ናቸው (POP)።
- ዲዮክሲን በሽታ የመከላከል እና የሆርሞን መዛባት ያስከትላል እና በፅንስ እድገት ላይ ለተጋለጡ ሰራተኞች እንደ ሙያዊ አደጋ ይጎዳል.
- ስታይሮፎም ለጉልበት ወይም ለመጣል ሲቃጠል ወደ አካባቢው ይለቀቃል በሰውና በእንስሳት ሲተነፍሱ ለአየር ብክለት እና ለጤና ችግር ይዳርጋል።
Expanded Polystyrene ከባዮሎጂ የማይበላሽ ነው
ስታይሮፎም ለፎቶላይዜስ የመቋቋም ችሎታ ስላለው ወይም ከብርሃን ምንጭ በሚመነጩ ፎቶኖች አማካኝነት ቁሶችን መሰባበር ለዘለአለም የሚቆይ ይመስላል። የአካባቢ ጋዜጠኞች ማህበር ለመበስበስ ወደ 500 አመታት እንደሚፈልግ ይናገራል።
የምርት ተመኖች እና ሪሳይክል
እንደ ሳይንቲፊክ አሜሪካዊ መረጃ በ2014 በድምሩ 28,500 ቶን ስታይሮፎም የተመረተ ሲሆን 90% የሚሆነው ለአንድ ጊዜ ጥቅም ላይ የሚውሉ ስኒዎችን፣ ትሪዎችን፣ ኮንቴይነሮችን እና የማሸጊያ ምርቶችን ለማምረት ጥቅም ላይ ውሏል። የስታይሮፎም ዋነኛ አጠቃቀሞች ለጣሪያ፣ ለግድግዳዎች፣ ለህንፃዎች ወለል እና እንደ ላላ ማሸጊያዎች እንዲሁም ኦቾሎኒ ማሸጊያዎች ናቸው።
እንደገና ጥቅም ላይ ሊውል ቢችልም የመልሶ ጥቅም ገበያው እየቀነሰ ነው። በብዙ ማህበረሰቦች ውስጥ ሰዎች እንደገና ጥቅም ላይ የሚውሉ ኩባንያዎቻቸው የ polystyrene ምርቶችን እንደማይቀበሉ ይነገራቸዋል. ከርብ ዳር የመሰብሰቢያ ወይም የመጣል ማዕከላት ለማሸጊያ እቃዎች እና የምግብ መያዣዎች በዩኤስኤ ውስጥ አልተከፋፈሉም። እንደገና ጥቅም ላይ የዋሉት እንደ ካፊቴሪያ ትሪዎች ወይም ማሸጊያ መሙያ ባሉ ነገሮች እንደገና ይዘጋጃሉ። እንደ ቴክሳስ ያሉ አንዳንድ ግዛቶች ኦቾሎኒ በቀላሉ ስለሚሰበሩ እና አካባቢን ስለሚበክሉ ለድጋሚ ጥቅም ላይ የሚውሉ ማሸጊያዎችን አይቀበሉም ስለዚህ በአቅራቢያዎ የሚገኝ ማእከል ካለ እንደገና ጥቅም ላይ ሊውል የሚችለውን እና የማይጠቅመውን ይከታተሉ።
በ2015 የቢቢሲ ዘገባ በአመራረቱ ሂደት ምክንያት እንደገና ጥቅም ላይ ማዋል ከባድ ነው። በ2015 የኤምኤስኤንቢሲ ዘገባ እንደሚያመለክተው ብዙ ከተሞች እና ከተሞች ስታይሮፎም መጠቀምን የሚከለክሉበት ምክንያት ይህ ነው።
በቆሻሻ ምክንያት የሚፈጠሩ የአካባቢ ችግሮች
ስታይሮፎም የሚከማቸው ቆሻሻዎች በጣም ብዙ ናቸው፣ ምክንያቱም ከስታይሮፎም ውስጥ 1% ብቻ በካሊፎርኒያ እንደገና ጥቅም ላይ የሚውለው በ2016 የሎስ አንጀለስ ታይምስ የዜና ዘገባ ነው። በቆሻሻ ብዛት ምክንያት የሚፈጠሩ ችግሮች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡
-
የተጣሉ ስታይሮፎም ሳህኖች እና ኩባያዎች ስታይሮፎም በቀላሉ ወደ ትናንሽ ቁርጥራጮች ይሰበራል። እነዚህን ቁርጥራጮች የሚበሉ ትንንሽ መሬት እና የውሃ ውስጥ እንስሳት በመርዛማ መርዝ እና ሆዳቸው በመዘጋታቸው ለረሃብ ይዳርጋቸዋል ሲል ሎስ አንጀለስ ታይምስ ዘግቧል።
- ይህም ስታይሮፎም ቀላል ክብደት ስላለው ተንሳፋፊ ከመሆኑ እውነታ ጋር ተዳምሮ በጊዜ ሂደት በአለም ዙሪያ በባህር ዳርቻዎች እና በውሃ መንገዶች ላይ ከፍተኛ መጠን ያለው የ polystyrene ክምችት ተከማችቷል። ከባህር ፍርስራሾች ዋና ዋና ነገሮች አንዱ ነው።
- ከተፈጥሮው ባለ ቀዳዳ አንፃር እንደ ዲዲቲ ባሉ ሌሎች ሀገራት የሚመረተውን በባህር ውሃ ውስጥ ያሉ ሌሎች ብዙ ካርሲኖጂካዊ በካይ ንጥረ ነገሮችን ይይዛል ሲል ሎስ አንጀለስ ታይምስ ዘግቧል።
- አብዛኛው ከባህሩ ስር ይሰምጣል እና የባህርን ወለል ይበክላል። ዓሦቹ በስትሮፎም ውስጥ መርዛማ ንጥረ ነገሮችን ሲመገቡ እና የሚወስዱትን ተጨማሪ ንጥረ ነገሮች ኬሚካሎች በባዮሎጂ ይከማቹ እና ይህንን የባህር ምግብ የሚጠቀሙ ሰዎችን ሊጎዱ ይችላሉ ሎስ አንጀለስ ታይምስ።
ዘላቂ ያልሆነ
ስታይሮፎም ለአካባቢው ጎጂ የሆነበት ሌላው ምክንያት በፔትሮሊየም የተሰራ ሲሆን ይህም ዘላቂ ያልሆነ ሃብት ነው. በፕሮጀክት አዋሬ ላይ የታተመ መረጃ እንደሚያመለክተው "በዓለም ዙሪያ በየዓመቱ ከሚውለው ፔትሮሊየም ውስጥ 4 በመቶው ፕላስቲክን ለማምረት ጥቅም ላይ ይውላል, እና 4 በመቶው የፕላስቲክ ማምረቻ ሂደቶችን ለማጎልበት ጥቅም ላይ ይውላል." በተጨማሪም የፔትሮሊየም ምርት ከፍተኛ ብክለት ይፈጥራል።
ስታይሮፎም አማራጮች
ስታይሮፎም/ኢፒኤስን ለመተካት ተስማሚ የሆነ ምትክ ማምጣት ለሳይንቲስቶች ምንም እንኳን ተስፋ ቢኖረውም በጣም ፈታኝ ሆኖ ቆይቷል።
-
ለቡና የሚከፍል ደንበኛ ኢኮቫቲቭ ዲዛይን የተሰኘ ኩባንያ ስታይሮፎም የሚመስሉ እና ለአካባቢ ጥበቃ ተስማሚ የሆኑ እንደ ማሸጊያ እቃዎች ያሉ መዋቅራዊ አካላትን ለመተካት ከሚመኙ ፈንጋይ የተሰሩ ምርቶችን መስመር ፈጠረ።
- በግንባታ ላይ ስታይሮፎምን የሚተካ ብዙ የተለያዩ ባዮ-ውህድ ቁሶች እንደ ማገጃ ይገኛሉ።
- አንድን ጥቅም ላይ የሚውሉ ዕቃዎችን በማንሳት የስታይሮፎም አጠቃቀምን ይቀንሱ። ከስታይሮፎም ይልቅ የወረቀት ኩባያዎችን ይጠቀሙ ወይም ይጠይቁ። ብዙ የቡና ማከፋፈያዎች፣ የዩኒቨርሲቲ ካፌዎች እና የስሉርፒ ቸርቻሪዎች ደንበኞች የራሳቸውን ኩባያ እና ኩባያ ሲያመጡ ቅናሽ ያደርጋሉ። አንዳንዶች ጽዋ የመጋራት እድል ይሰጣሉ።
ኢኮ ተስማሚ ምርጫ ያድርጉ
ስታይሮፎም ላይ ያለውን ጥገኝነት መቀነስ ምርጡን እና በአካባቢ ላይ ያለውን ተጽእኖ ለመቀነስ ምርጡ መንገድ ነው። የስታይሮፎም አጠቃቀምን ለማስወገድ ኢኮ-ተስማሚ ምርጫዎችን ማድረግ ከፈለጉ ከታዳሽ ሀብቶች የተሰሩ ምርቶችን ፣ ባዮዲዳዳዳዴድ ቁሳቁሶችን የያዙ እና በቀላሉ እንደገና ጥቅም ላይ የሚውሉ ምርቶችን ይፈልጉ።
