ከጥንት ጀምሮ ጥቅም ላይ የዋለ ጥንታዊ የእንጨት አውሮፕላኖች በ79 ዓ.ም በቬሱቪየስ ተራራ በተፈነዳው የፖምፔ ከተማ ፍርስራሽ ውስጥ ተገኝተዋል።
የመጀመሪያዎቹ የእንጨት አውሮፕላኖች
በጣሊያን የሚገኙ አርኪኦሎጂስቶች ሮማውያን የፖምፔን እና የእህቷን ከተማ ሄርኩላነየምን ቁፋሮ ሲቃኙ በመጀመሪያ የታወቁትን የእንጨት ሥራ አውሮፕላኖች አገኙ። ለሁለት ቀናት በፈጀው የእሳተ ገሞራ ፍንዳታ ወድሞ ከ60 ጫማ በላይ ፐሚስና አመድ ከተሞችን ሸፍኗል። እነዚህ ነባር መሣሪያዎች በሙዚየሞች ውስጥ ተቀምጠዋል።ከእንደዚህ አይነት ምሳሌ አንዱ ይህ የሮማውያን የእንጨት አውሮፕላን ከፖምፔ ፍርስራሾች የተመለሰው ነው። 21.3 ሴንቲ ሜትር ርዝመት ያለው ይህ ጥንታዊ የእንጨት ሥራ መሳሪያ በጣሊያን ኔፕልስ ሙዚየም ውስጥ ለእይታ ቀርቧል።
የሮማውያን አውሮፕላኖች አንዳንድ ምሳሌዎች ቢገኙም የብረት ሶል ሳህኖች ከእንጨት አካል ጋር የተገጣጠሙ ቢሆኑም አብዛኞቹ የሮማውያን አውሮፕላኖች ግን ከእንጨት የተሠራ አካል፣ ፑሽ ባር እና ዊጅ ባለው የብረት መቁረጫ የተሠሩ ናቸው።
አርኪኦሎጂስቶች በምስራቅ ዮርክሻየር ብሪታንያ ጉድማንሃም ከተማ አቅራቢያ ከዝሆን ጥርስ የተሰራውን የሮማውያን አውሮፕላን እጅግ በጣም ያልተለመደ ምሳሌ አገኙ። ጉድማንሃም አውሮፕላን በመባል የሚታወቀው ይህ ጥንታዊ መሣሪያ በቤቨርሊ ጊልዳል ላይ ይታያል። ይህንን ጥንታዊ ሀብት ለማየት በእንግሊዝ የሚገኘውን የዮርክሻየር ካውንስል ኢስት ሪዲንግ ይጎብኙ ወይም በምትኩ ይህን ፎቶ ማየት ይችላሉ።
ግብፃውያን እንጨት ለመቅረጽ ይጠቀሟቸው ከነበሩት ጥንታዊ የእጅ መሳሪያዎች በተለየ የሮማውያን የእንጨት ሥራ አውሮፕላኖች ዛሬ ከተመረቱት ጋር በጣም ተመሳሳይ ናቸው። የጥንቷ ግብፅ አናጺዎች እንጨቱን በትክክለኛ መጠን ለመቁረጥ የሚጠቀሙበት መሣሪያ አዴዝ ነበር።ብዙ ሰዎች የእንጨት አውሮፕላኖች የተፈጠሩት ከጥንታዊው አድዜ ነው ብለው ያምናሉ።
የእንጨት አውሮፕላኖች ከቱዶር ዘመን
ዘመናት እያለፉ ሲሄዱ የእንጨት አውሮፕላኖች በዓለም ላይ ካሉት በጣም አስፈላጊ የእንጨት ሥራ መሳሪያዎች አንዱ ሆነው ቆይተዋል። የመጀመሪያዎቹ የተረፉት የብሪቲሽ አውሮፕላኖች ከ Tudor Period (1485-1603) ናቸው። የእንጨት አውሮፕላኖች የተገኙት በ 1970 ዎቹ ውስጥ ከኪንግ ሄንሪ የጦር መርከቦች አንዱ የሆነው ኤችኤምኤስ ሜሪ ሮዝ መርከብ በተገኘበት ጊዜ ነው. በ1982 ከእንግሊዙ ቻናል ወለል ላይ ተወሰደ። ኤችኤምኤስ ሜሪ ሮዝ ከ450 ዓመታት በፊት ማለትም በ1545 ከፈረንሳይ ወረራ መርከቦች ጋር በመዋጋት ላይ እያለ ሰምጦ ነበር።
ኤችኤምኤስ ሜሪ ሮዝ ከመርከቡ ይዘት ጋር የእንጨት አውሮፕላኖችን ጨምሮ በፖርትስማውዝ እንግሊዝ በፖርትስማውዝ ታሪካዊ ዶክያርድ ለእይታ ቀርቧል።
የአስራ ሰባተኛው እና የአስራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን ቀደምት የእንጨት አውሮፕላን ሰሪዎች
በሚቀጥሉት በርካታ መቶ ዘመናት አብዛኛዎቹ የእንጨት አውሮፕላኖች በከተማው አንጥረኛ ወይም በእደ-ጥበብ ባለሙያው መሠራታቸውን ቀጥለዋል።አንዳንድ ጊዜ ተጠቃሚው የእንጨት ክፍሎችን ይሠራል እና አንጥረኛው ቢላውን እንዲሠራ ያደርገዋል. በዚህ ጊዜ ብዙ ሰዎች በእንጨት ሥራ መሣሪያዎቻቸው አልታወቁም።
በዚህ ወቅት ከታወቁት የመጀመሪያዎቹ አውሮፕላን ፈጣሪዎች መካከል የሚከተሉት ይገኙበታል።
- የለንደን ቶማስ ግራንፎርድ ከ1687-1713 አውሮፕላኖችን ሠራ። በርካታ የታወቁ የስራ ምሳሌዎች አሉ።
- ጆን ዳቬንፖርት በ1680ዎቹ የለንደን አውሮፕላን ሠሪ ነበር። በእሱ ዳቬንፖርት የተሰሩ አራት የታወቁ አውሮፕላኖች እንዳሉ ይታወቃል።
- የለንደን ሮበርት ሄሚንግስ ከ1676-1695 አውሮፕላኖችን ሰራ። ሆኖም ግን፣ ስለ ስራው ምንም የሚታወቁ ምሳሌዎች የሉም።
- ኤፍ. ኒኮልሰን የ ሬንተም ማሳቹሴትስ ከ1728-1753 የእንጨት አውሮፕላኖችን በመስራት በአሜሪካ የመጀመሪያው የታወቀ አውሮፕላን ሰሪ ነበር።
- በቅርብ ጊዜ የተደረገ ጥናት እንደሚያሳየው የለንደኑ ፍራንሲስ ፑርዴው ለቶማስ ግራንፎርድ የተመሰከረላቸው የበርካታ አውሮፕላኖች አውሮፕላን አዘጋጅ ሊሆን ይችላል።
- Robert Wooding
ጥንታዊ የእንጨት አውሮፕላኖች፡ጅምላ ምርት
የቤት እቃዎች ፍላጎት እየጨመረ በሄደ ቁጥር ኩባንያዎች የእንጨት አውሮፕላኖችን በብዛት ማምረት ጀመሩ። ብዙዎቹ አውሮፕላኖች የተፈጠሩት ለሚያካትተው ልዩ የንግድ ልውውጥ ነው፡
- አናጢዎች
- ተባባሪዎች
- የመርከብ ፀሐፊዎች
- የቤት እቃዎች ሰሪዎች
- መሳሪያ ሰሪዎች
በመሳሪያ ሰብሳቢዎች ከፍተኛ ፍላጎት ያላቸው በ1800ዎቹ መጨረሻ እና በ1900ዎቹ የመጀመሪያ አጋማሽ በኩባንያዎች የተሰሩ የእንጨት አውሮፕላኖች ናቸው። በወቅቱ የእንጨት አውሮፕላኖችን የሚያመርቱት በርካታ ኩባንያዎች፡ ነበሩ።
- የዩናይትድ ስቴትስ ስታንሊ ሩል እና ደረጃ ኩባንያ
- ሊዮናርድ ቤይሊ እና የዩናይትድ ስቴትስ ኩባንያ
- የዩናይትድ ስቴትስ ኦሃዮ መሳሪያ
- Auburn Tool Company of the United States
- Sandusky Tools of the United States
- አሌክስ ማቲሰን እና የግላስጎው እና የኤድንበርግ ልጆች
- ሙሴ እና የለንደን ልጆች
- የሼፊልድ ሮበርት ሶርቢ
- የሸፊልድ ዊሊያም ማርፕልስ፣
- ስቱዋርት ስፓይርስ በ1840 ስራ የጀመረ ሲሆን በብሪታንያ የብረት አውሮፕላኖችን በማምረት የመጀመሪያው ነበር
- ቶማስ ኖሪስ እና የለንደን ልጆች
የስታንሌይ ኩባንያ ለብዙ የእንጨት አውሮፕላኖች የባለቤትነት መብትን ገዝቷል፣እንዲሁም አብዛኛዎቹን ተወዳዳሪ የመሳሪያ አምራች ኩባንያዎችን አግኝቷል። የፈጠራ ባለቤትነት መብቶች እና የተገኙ ኩባንያዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡
- Bailey, Cheney & Company
- ሊዮናርድ ቤይሊ እና ኩባንያ
- ጂ.ኤ. ሚለር
- የፍትህ ትሩፋት
- ዶርን
- Atha Tool Company
- Hill & Crum
- አር.ኤች. ሚቸል እና ኩባንያ
- ቻርለስ ኤል.ሜድ
በ1900ዎቹ መጀመሪያ ላይ የስታንሊ ካምፓኒ የእንጨት አውሮፕላን ገበያን ተቆጣጥሮ ለተለያዩ ስራዎች በርካታ የእንጨት አውሮፕላኖችን በማምረት ተቆጣጠረ።
በጣም የሚሰበሰብ መሳሪያ
በአለም ዙሪያ በሰብሳቢዎች ዘንድ ከፍተኛ ፍላጎት ያላቸው ብዙ ጥንታዊ የእንጨት አውሮፕላኖች ብዙ ጊዜ በዘመናችን ያሉ የእጅ ባለሞያዎች በጥሩ ሁኔታ የተሰሩ አውሮፕላኖችን መጠቀም ያስደስታቸዋል።